วันอาทิตย์ที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2560

สารคดี เรื่องสาวิตรี

สารคดี สาวิตรี
                            
                      สาวิตรี นั้นเป็นบุตรของมหาราชอัชวาปตี มหารานีมัลวี ซึ่งมหาราชอัชวาปตีนั้น ไม่มีบุตรชายเลย จึงได้ทำพิธีภาวนาต่อพระแม่มาเตสวาตี (พระแม่กายาตรี) มาถึง 16 ปี จนพระแม่มาประทานพรให้ แต่เนื่องจากในโชคชะตาของมหาราชนั้น ไม่ได้มีพรของบุตรชายเลย พระแม่จึงได้มอบบุตรสาวที่เก่งกาจสามารถ มีสติปัญญา และรูปโฉมอันงดงามให้ เทวฤษีนารัทมุนีได้ตังชื่อให้เด็กน้อยว่าสาวิตรี สาวิตรีเป็นคนที่ฉลาดและงดงามมาก จนไม่มีชายใดกล้ามาสู่ขอ มหาราชอัชวาปตีจึงได้มอบหมายให้นางออกหาสามีเอง
                                                         
                                    ผู้แต่งเรื่อง สาวิตรี



                  พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้า อยู่หัว สาวิตรีเป็นชื่อของนางเอกในบท พระราชนิพนธ์บทละครร้องเรื่อง สาวิตรี ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้า อยู่หัว สาวิตรีได้รับการเชิดชูว่าเป็น นางเอกผู้มีปัญญาอันเลิศยิ่ง เรื่องของนางสาวิตรีเป็นอุปขยาน นัมในมหากาพย์มหาภารตะ เรื่องราวของนางนั้นถูกหยิบยกนำมากล่าวถึงเมื่อครั้งที่ท้าวยุธิษเฐียรใคร่สงสัยว่าจะมีสตรีอื่นใดที่จะซื่อสัตย์ มั่นคง และแน่วแน่ไม่หวั่นแม้อุปสรรคเท่านางเทราปที จากที่นางเทราปทีได้แสดงอาการดัง กล่าวนี้ให้ประจักษ์ในเหตุการณ์ ที่ช่วยเหลือปาณฑพทั้ง ห้าให้พ้นจากการเล่นดวดนั้น เอง ครั้งนั้น พระมรรกัณเฑยะได้โต้ตอบว่ายังมีอีกนางหนึ่งที่มีศักดิ์และศรีเสมอเท่านางเทราปที นั่นก็คือนางสาวิตรี แล้วพระมรรกัณเฑยะจึงเล่าถึงเหตุผลของสาวิตรีว่า ทำไมนางจึงมีศักดิ์และศรีเสมอ เท่านางเทราปที ทั้งนี้เพราะนางได้ใช้ปัญญาผสานกับความแน่วแน่มั่นคงแห่งจิตการุณของนาง โน้มน้าวพระทัยพระยมจนปลดปล่อย ดวงวิญญาณของพระสัตยวานพระ สวามีของนางหลุดพ้นจากชะตากร รมที่มนุษย์ไม่สามารถหลีกเลี่ยง ได้อย่างเช่นความตาย

                            เนื้อเรื่อง สาวิตรี 



      พระราชาอัชวาปตี มหารานีมัลวีไม่มีบุตรชาย จึงทำพิธีภาวนาต่อ พระแม่มาเตสวาตี จนพระแม่มาประทานพรให้ ในโชคชะตาของมหาราชนั้น ไม่ได้มีพรของบุตรชาย พระแม่จึงได้มอบบุตรสาวมาเกิด เป็นหญิงสาวที่เก่งกาจ มีความสามารถมาก มีสติปัญญามาก และรูปโฉมอันงดงามยิ่งนัก ได้ตั้งชื่อให้เด็กน้อยว่า สาวิตรีสาวิตรีเป็นคนที่ฉลาด และเก่งกาจมาก จนไม่มีชายใดกล้ามาสู่ขอ มหาราชอัชวาปตีจึงได้มอบหมายให้นางออกหาสามีเอง พระบิดาทรงห่วงใยจึงส่งทหารมือดีไปเป็นคนคอยอารักขาและคุ้มกันด้วยคนหนึ่งคือ มหามนตรีสุเกรชี"ซึ่งนางก็ต้องจำยอมให้ติดตามเพราะพระประสงค์และความห่วงใยของพระบิดา สาวิตรีได้เดินทางไปหลายเมืองจนมาถึงเมืองของ มหาราชจันทราเซน ซึ่งมีมาดันราชกุมารของมหาราชนั้นเป็นคนที่เลวร้ายมาก ไม่ให้เกียรติสตรีเลย เขาได้เข้ามาหานางเพื่อที่หมายจะย่ำยีข่มเหงนาง แต่สาวิตรีได้หลอกมาดันแล้วทำพิธีผูกรัคชิด เพื่อให้มาดันกลายเป็นพี่ชายของตนแทนที่จะได้เป็นสามี มาดันเลยได้กล่าวคำอาฆาตกับสาวิตรีไว้ สาวิตรีจึงหมดหวังที่จะหาสามีตามที่พ่อและแม่ได้มอบหมายไว้ นางจึงออกเดินทางต่อไปเพื่อหย่อนอารมณ์โดยได้ขี่ม้ามาถึงที่แห่งหนึ่ง แล้วม้าก็หยุดเดินไม่ยอมขยับไปไหน พลันนางก็ได้ยินเสียงคนตัดต้นไม้ นางจึงแอบเข้าไปดูก็พบกับชายหนุ่มรูปงามกำลังต่อเถียงกับนางยักษ์ที่เข้ามาพัวพัน โดยที่นางยักษ์กล่าวชักชวนให้ชายผู้นั้นมาร่วมหลับนอนด้วย ชายคนนั้นจึงกล่าวกับนางยักษ์ว่า ความอายเป็คุณสมบัติของสตรี หญิงใดที่ไม่มีคุณสมบัตินี้ก็สมควรที่จะตายไป นางยักษ์จึงกลับไปด้วยความผิดหวัง แต่คำนี้เองที่ทำให้สาวิตรีหลงใหลในหนุ่มนั้น

      
                         ในขณะที่นางซุ่มอยู่ในพุ่มไม้ปรากฏเสือตัวใหญ่ไล่เพื่อจะกัดกินนาง แล้วก็มีชายหนุ่มคนตัดไม้เข้ามาช่วยนางโดยขว้างขวานเข้าที่คอเสือ และในขณะเดียวกันมาดันซึ่งออกติดตามหาสาวิตรีก็เข้ามาเจอแล้วยิงธนูเข้าที่หลังเสือ แล้วเสือก็หนีเข้าป่าไป เมื่อชายหนุ่มเข้ามาหาสาวิตรี มาดันก็ได้เข้ามากล่าวคำหยาบช้าต่อสาวิตรี ชายหนุ่มคนตัดไม้เข้าต่อสู้เพื่อปกป้องสาวิตรีไว้ สาวิตรีจึงตกหลุมรักชายหนุ่มมากขึ้น  หนุ่มตัดฟืนและมาดันกำลังต่อสู้กัน โดยคนหนึ่งต่อสู้เพื่อปกป้องศักดิ์ศรีของสตรีที่ถูกต่อว่าและถูกย่ำยีศักดิ์ศรี แต่อีกคนหนึ่งต่อสู้เพื่อแย่งชิงนางไปครอง แต่แล้วมหามนตรีสุเกรชีก็เดินทางมาถึง ได้ขับไล่มาดันให้หนีไป  หนุ่มตัดไม้ได้แนะนำตัวว่าเขาชื่อ สัตตีอาวารบุตรของอดีตมหาราช ซึ่งตอนนี้มาอยู่ในป่ากับพระมเหสีและสัตยาวัน บัดนี้เป็นแต่เพียงชาวบ้านป่าเท่านั้น คือเป็นมหาราชตกบัลลังก์หรือถูกแย่งชิงบัลลังก์ไปแล้ว  นางสาวิตรีจึงได้เข้าไปกล่าวและทรงสู่ขอกับอดีตมหาราชด้วยพระนางเอง ทำให้ทั้งมหาราชและพระมเหสียินยอมและเต็มใจยิ่งนัก
        
                       งานมงคลสมรสจะเกิดขึ้น ฤาษีนารัทมุนีก็ได้เดินทางมาเพื่ออวยพรให้บ่าวสาว แต่ระหว่างทางได้พบกับ พระยายมราช โดยพระยายมราชได้แจ้งว่า สัตตีอาวารนั้นเหลือเวลาบนโลกมนุษย์อีกเพียง ๑ ปีเท่านั้น เมื่อสาวิตรีรู้ข่าวจากพระฤษีนั้น นางก็มั่นคงในคำพูดและไม่ยอมเปลี่ยนใจเป็นอื่น จึงได้เข้าพิธีสมรสกับสัตตีอาวารโดยไม่กังวลเต็มใจยิ่งนัก โดยที่ไม่ฟังคำพระราชบิดาแม้แต่น้อย ในหนึ่งปีต่างครองรักกันอย่างมีความสุข ซึ่งวันเวลาช่างผ่านไปเร็วยิ่งนัก นางสาวิตรีได้พยายามทุกวิถีทางยืดอายุสามีให้มีชีวิตอยู่บนโลกมนุษย์และครองรักกับนางตราบนานเท่านานเท่าที่จะกระทำได้ นางจึงได้เข้าไปภาวนาต่อ พระแม่มาเตสวตี โดยพระแม่มาเตสวตีจึงได้แนะนำนางให้ถือศีลอดสามวันก่อนครบกำหนดตายวันที่สี่ให้ภาวนาเพื่อขอพรพระเจ้าให้กับสัตตีอาวารสามีของนาง นางจึงทำตามจนครบ และในสี่วันสุดท้ายของชีวิตสัตยาวันนั้น นางได้เริ่มถือศีล  และในขณะที่นางถือศีลอดอยู่นั้น พระยายมราชได้มาก่อกวนนางทุกทางแต่ก็ไม่สำเร็จ และในวันที่สี่นั้น นางไม่ยอมทานอาหารใดๆเลย จนถึงเวลาที่สัตตีอาวารจะต้องถูกนำวิญญาณไป นางจึงได้เฝ้าอยู่กับสามีตลอดเวลา แต่แล้วพระยายมราชได้ใช้อุบายพรากวิญญาณสามีของนางไปจนได้
      
                         นางจึงได้ออกติดตามจนถึงแม่น้ำเวตาล พระยายมราชได้บอกว่า นางข้ามไม่ได้เพราะภพหน้าคือภพของคนตาย สาวิตรีจึงขอพรจาก พระแม่กามเทนุให้พาข้ามไป ยมราชเห็นความตั้งใจของนางจึงได้กล่าวเตือนอีกครั้งเพราะข้างหน้าคือเทวโลก ที่ซึ่งมนุษย์ไม่สามารถเข้าไปได้ ยมราชจึงต่อรองกับสาวิตรี ว่าเจ้าขอพรได้ ๑ ข้อ เว้นแต่ชีวิตของสามีของนาง นางจึงขอให้ดวงตาของพ่อและแม่สามีมองเห็นได้อีกครั้ง ยมราชจึงได้ให้พรดังนั้นแล้วเดินทางต่อไป พระแม่กาลี จึงได้ให้ตรีศูลพาข้ามไป ยมราชเห็นดังนั้น จึงได้บอกกับสาวิตรีว่า ข้างหน้าเป็นโลกสวรรค์ ซึ่งจะไปได้เฉพาะเทวดาเท่านั้นแต่สาวิตรีไม่ยอม ยมราชจึงต่อรองกับสาวิตรี ว่าเจ้าขอพรได้ ๑ ข้อ เว้นแต่ชีวิตของสามี สาวิตรีจึงขอบัลลังก์ของพ่อแม่สามีคืนมา ยมราชให้พรแล้วเดินทางต่อพระแม่ลักษมีจึงได้ให้ดอกบัวพาสาวิตรีข้ามโลกสวรรค์ไป และเมื่อยมราชเห็นดังนั้นจึงได้บอกสาวิตรีว่า ข้างหน้าเป็นป่าสวรรค์และเป็นวรรณะโลกที่ผู้คนบูชาที่ซึ่งแม้แต่เทวดาถ้าไม่ได้รับอนุญาตก็เข้าไปไม่ได้ แต่สาวิตรีไม่ยอมยมราชจึงต่อรองกับสาวิตรี ว่าเจ้าขอพรได้ ๑ ข้อ เว้นแต่ชีวิตของสามี นางจึงขอให้พ่อและแม่ที่ไม่มีลูกชายเลยของนางมีลูก ๑๐๐ คนเพื่อความรุ่งเรือง ยมราชให้พรแล้วเดินทางต่อไป พระแม่สุรัสวตีจึงได้มอบหงส์ของพระแม่ให้พาสาวิตรีไป
          
                         เมื่อถึงยมโลกแล้ว ยมราชได้บอกกับสาวิตรีว่า ที่นี่คือยมโลก ไม่มีใครเข้าไปได้นอกจากยมราชจะอนุญาต แต่สาวิตรีไม่ยอมฟังได้เดินตามยมราชเข้าไป ยมราชจึงหันมาบอกกับสาวิตรีว่าลูกรักอย่าได้ดื้อไปเลยกลับไปเถอะ สาวิตรีบอกว่าเมื่อท่านเรียกข้าว่าลูกท่านก็เหมือนพ่อ แล้วพ่อจะไม่ให้ลูกเข้าบ้านหรือ ยมราชจึงต่อรองกับสาวิตรี ว่าเจ้าขอพรได้ ๑ ข้อ เว้นแต่ชีวิตของสามี แล้วกลับไป สาวิตรีจึงขอมีบุตรถึง ๑๐๐ คน ยมราชได้ให้พรดังที่ขอ แต่สาวิตรีไม่ยอมกลับ ยมราชจึงหันมาดุนางสาวิตรี
      
                ฝ่ายนารัทมุนีจึงเข้ามาบอกว่า ท่านให้พรได้แต่ไม่เข้าใจในคำพรที่ให้เลย นางที่แสนจะซื่อตรงกับสามีจะมีบุตรได้อย่างไรถ้าไม่มีสามี ถ้าท่านจะให้พรสำเร็จไปก็ต้องคืนวิญญาณสามีของนางให้ไปนางจึงจะมีบุตรได้ ยมราชจึงต้องยอมปล่อยวิญญาณของสัตยาวันคืนไป นั้นก็คือนางได้ตามวิญญาณสามีสุดที่รักของนางกลับคืนมานั้นเอง ฝ่ายเหล่าเทวะและฤาษีทั้งหลายที่ได้ทราบข่าว ต่างก็ได้เข้ามาแสดงความยินดีและคำนับต่อนางด้วยความเคารพและยกย่องสรรเสริญนางว่าเป็นมหาสตรีอย่างแท้จริง   

 

                    “เราใช่ทรชาติหญิงพาล         เชิญชมเดิยรฉาน
ให้สมด้วยศักกักขลา 
                      ถึงท้าวเสดจด้าวจันทรา          อิกดวงสุริยา 
มาให้เราไม่ยินดี 
                     สู้ม้วยด้วยองค์สวามี                เกิดเป็นสตรี 
ฤาจักให้ต้องสองชาย 
                     ใครคิดจิตรบาปยาบคาบ         ให้มันฉิบหาย 
จนสิ้นจนสูญสูริวงษ์... 
                     เราไช่หญิงชาติเสเพล             ใจหันหวนเห
 ละโลภละโมบเมถุน... 
                    นางร่ าราพรรณพาที               โผผินบันหนี
 ขึ้นจับยังยอดศรีขร
                    แผดร้องก้องดงษดินดอน        บริภาษตัดรอน
 ไป่ลดพยศมาลยา” 
                 จากข้อความที่ยกมานี้แสดงให้เห็นถึงการตั้งจิตแน่วแน่ของตัวละครที่เสียสละน้อมยอมรับสถานะ “แม่หม้าย” ดีกว่าจะเป็น “หญิงสองชาย” ซึ่งในบริบทของสังคมไทยนั้น “สถานะของผู้หญิงในสังคมถูกให้คุณค่าผูกโยงกับ ความเป็นภรรยาของสามี... คุณค่าของหญิงหม้ายถูกลดทอนลงเมื่อไม่มีผู้ชายเป็นผู้น าในครอบครัวกลายเป็น คนอ่อนแอ... การแต่งงานใหม่จะเป็นการคืนคุณค่าความเป็นผู้หญิงของตนให้สมบูรณ์อีกครั้งด้วยการมีผู้ชาย คอยชี้น าและเป็นผู้ปกป้องดูแล” (มนวัธน์ พรหมรัตน์ และคณะ, 2558 หน้า 95) ไม่เพียงการยอมเสียสละของ 
ตัวละครที่จะเป็นหญิงหม้าย พร้อมประกาศค ามั่นจงรักภักดีต่อพระสวามีดังตัวบทที่ปรากฏข้างต้น กระทั่งท า ให้พระเจ้าพรหมทัตอดสูหนีไปแล้ว นางได้บินกลับลงมายังพระศพของพระสวามี ซึ่งแม้ตนจะเป็นสตรีเพศกลับ ได้กล้าหาญร้องขอพรอันผิดวิสัยแห่งสังสารวัฏจากเทวดาผู้มีอ านาจเหนือกว่าตน 

บทละครร้อง

  บทร้องหมู่ – ราชบริพาร           

วันนี้เราได้เห็นเปนขวัญตา
        ทั้งราชาและมุนินทร์ปิ่นสวรรค์
      ได้ชมบุญสองศรีนี้พร้อมกัน
     นานๆ วันจะประสพพบเช่นนี้
   เหมือนได้เฝ้าหริราชพิลาศเดช
 พร้อมบรมพรหมเมศร์เฉลิมศรี
เปนบุญตาของฃ้าฝ่าธุลี
 และเพิ่มพูนภักดีเพิ่มศรัทธา
        ฃ้าขอไหว้พระบรมพรหมพงศ์
 บังคมพระระวิวงศ์สุดสง่า
      ขอฝากกายภายใต้พระบาทา
      โปรดคุ้มเกรงเหล่าข้านิรันดร. ฯ


  บทร้อง – พระนารท
                                 
      • ดูราราชะพระองค์นี้
      ธ มีฃ้าดีๆ สโมสร
         ควรปรีดีมากนะพระภูธร
           พระนครเฃตขัณฑ์สรรพ์สำราญ
          กษัตร์ใดได้ข้าผู้จงรัก
              หนึ่งเสนีมีศักดิ์ฤทธิ์แรงหาญ
               หนึ่งอมาตย์ฉลาดในการงาน
             หนึ่งขุนคลังชำนาญประมวลทรัพย์
            ทั้งสามนี้เลิดดีควรทรงใช้
            อนึ่งมีอรไทยผู้งามสรรพ
     เปนชายาและบุตรีฉนี้นับ
             ว่าเปนเครื่องประดับพระเดชา. ฯ


                                         คุณค่าของเรื่อง

                       เรื่องสาวิตรีมีคุณค่าทางด้านวรรณกรรมทั้งในด้านแนวคิดเกี่ยวกับความรักอันเป็นอุดมคติ และตัวละครเอกที่มีคุณธรรมอันประเสริฐ ได้แก่ นางสาวิตรี และพระสัตยาวาน เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงนำเรื่องนี้มาดัดแปลงเป็นพระราชนิพนธ์บทละครร้อง บทเพลง และการขับร้องล้วน ๆ ในบทสนทนาช่วยให้เรื่องน่าสนใจ เนื่องจากความสำคัญของเรื่องอยู่ที่การใช้คำพูดของตัวละคร นอกจากนี้ บทละครร้องเรื่องสาวิตรียังทำให้เห็นถึงพระอัจฉริยภาพทางการละครของพระองค์ในการนำอิทธิพลทางการละครตะวันตก สันสกฤต และไทย มาผสมผสานและปรับปรุงใช้ในบทละครร้องเรื่องนี้













3 ความคิดเห็น:

  1. ไม่ระบุชื่อ31 มกราคม 2565 เวลา 16:57

    Play Baccarat, Cards, Dice & Card Games at FBCAsino
    Get 바카라사이트 ready for a new septcasino experience in the gambling world. Play free Baccarat 1xbet and other casino games anytime, anywhere. This is the fastest growing casino

    ตอบลบ
  2. The Best Online Casino Sites in the Netherlands - Lucky Club
    Here at LuckyClub, luckyclub.live we're not just about providing the best gaming, casino experience, and entertainment around. Our mission is to provide you with the

    ตอบลบ
  3. Win at a Casino | TheJTM Hub
    Casino is all about entertainment. We have a 밀양 출장마사지 wide variety of games and great entertainment 김제 출장마사지 at all times. Check out our 논산 출장샵 exciting promotions, Jan 22, 2022Randy HouserFeb 2, 태백 출장안마 2022Russell M. Houser 부천 출장마사지

    ตอบลบ

สารคดี เรื่องสาวิตรี

สารคดี สาวิตรี                                                     สาวิตรี นั้นเป็นบุตรของมหาราชอัชวาปตี มหารานีมัลวี ซึ่งมหาราชอัชวา...